Juffrouw Matthijssen 1830-1907

een geëmancipeerde vrouw in Leeuwarden

Gert Elzinga

Op een winterse dag in 1877 beklimt een vrouw de Nieuwe Toren aan de Grote Hoogstraat in Leeuwarden. Tree voor tree gaat ze moeizaam naar boven, gehinderd door haar lange rokken en de onderdelen van een zware, houten platencamera die ze met zich mee sjouwt. Haar bedoeling is om vanaf de eerste trans van de toren foto’s van de binnenstad van Leeuwarden te maken. Het resultaat bestaat uit vijf iconische beelden, min of meer de eerste ‘luchtfoto’s’ van de stad. De fotograaf was Gerharda Henriëtte Matthijssen.

Juffrouw Matthijssen was niet alleen de eerste vrouw in Leeuwarden die beroepsmatig fotografeerde. Zo bestierde zij, ook als eerste in Leeuwarden, een galerie voor hedendaagse schilderkunst en kunstnijverheid. Zij had een opleiding gevolgd tot kunstschilder en gaf tekenles aan de dames uit de bovenlaag van Leeuwarden. En misschien wel het belangrijkst is dat zij de initiatiefnemer was van de eerste nationale Tentoonstelling van Nijverheid en Kunst door Vrouwen, die in 1878 plaatsvond in de Manege aan de Leeuwarder Arendstuin.

Gerharda Henriëtte Matthijssen was kortom een veelzijdige, zelfstandige vrouw die tal van opmerkelijke initiatieven nam die bijdroegen aan de emancipatie van de vrouw.