Joost Halbertsma 1789-1869: een biografie

Triomfen en tragedies van een uitmiddelpuntig man

Alpita de Jong

Hij stuurde koning Willem II een Friese knottedoek en een brief van tien kantjes. Voor een geleerd Amsterdams publiek sprak hij over paaseieren en voor zijn Deventer stadgenoten over de Pruisische politiek. Hij publiceerde Friese verhalen en schreef een opstel over het boeddhisme. Met de nodige flair, een vleugje venijn en een flinke dosis zelfspot ging Joost Halbertsma weloverwogen zijn ongewone gang. Hij verraste, verlichtte en vermaakte zijn medemensen, maar hij verontrustte ze ook.

Halbertsma was doopsgezind predikant in Deventer, schrijver van Friese verhalen en een internationaal gerespecteerd taalgeleerde. Maar bovenal een scherpzinnig observator van alles wat er speelde in de kerk, in regeringskringen, in geleerde genootschappen, in de handel, in de wetenschap en in de letterkunde. Zijn leven en werk is een bijzonder veelzijdig en creatief commentaar op de negentiende eeuw.